Bananabrauð og kvótastelpur

Höfundur: Saga Garðarsdóttir

Fyrir skömmu sat ég í mestu makindum og borðaði nýbakað bananabrauð með smjöri og hló að fyndnum statusum sem birtust mér í nýju eplatölvunni minni. Gott ef ég frussaði ekki af hlátri að myndbandi af fólki að taka kaneláskoruninni í svona hundraðasta skipti – smjörblettur í bolnum gefur það sterklega til kynna.

Mitt í gáskafullu glensinu rakst ég á greinar og yfirlýsingar þar sem kynjakvóti í Gettu betur var gagnrýndur og spurningarmerki sett við hvort hann kæmi stelpum að nokkru gagni eða hvort þær yrðu kannski uppnefndar kvótastelpur. Að þeim ætti eftir að finnast þær einungis vera með í keppninni fyrir tilstilli kynbættrar pólitíkur en ekki vegna eigin verðleika. Ég ákvað að horfa ekki á kanelmyndbandið aftur heldur skrifa status í þeirri von að allt internetið mætti lesa hann og umræðunni myndi svo ljúka með kommentinu „Rétt, Saga, þetta er rétt. Sorry! Kveðja, efasemdarfólkið.“ Það hefur ekki gerst. Sennilega eru margir of uppteknir við að horfa á fyndin myndbönd og hinir eru ekki vinir mínir á Facebook. Þetta er sumsé atlaga tvö í að sannfæra alnetið, annað skiptið sem ég legg frá mér bakkelsið og loka jútúbglugganum.

Við ykkur sem eruð að æsa ykkur yfir kynjakvóta í Gettu betur og haldið að þessar róttæku breytingar gætu jafnvel smitast út fyrir menntaskólana segi ég: Það ætla ég rétt að vona. Mér finnst kjörið að henda kynjakvóta inn í sem flestar menntaskólakeppnir. Á þessu ári eru til dæmis mun fleiri stelpur spenntar fyrir Morfís í Versló eftir að stelpa þaðan varð ræðumaður ársins. Ég leyfi mér að gera ráð fyrir að hennar glæsti árangur sé stúlkum í öðrum skólum líka hvatning. Það er einfalt dæmi um hvað góðar fyrirmyndir hafa mikil og skjót áhrif.

Hér má sjá hversu fullnægjandi jafnrétti er fyrir alla.

Þegar ég var í MR datt mér ekki í hug að taka þátt í forprófinu í Gettu betur, ég kunni engin ártöl utan að, kallaði alla sögufræga íslenska menn Einar Ben frá Hlíðarenda og var hrædd um að hlegið yrði að mér ef ég bæði um meiri tíma í hraðaspurningunum. Ég átti sumsé ekkert erindi í þá keppni. Auk þess verð ég að viðurkenna að Gettu betur lið Menntaskólans í Reykjavík virkaði aldrei á mig sem sérlega skemmtilegur félagsskapur. Ekki af því mér finnst minnugir strákar leiðinlegir eða af því að hópur af sveittum beturvitringum í litlu rými þar sem allir keppast við að þekkja fleiri ljóð með Káinn, telja upp persónur úr belgískum teiknimyndasögum í þeirri röð sem þær birtast og panta of margar pizzur með hakki er ekki mín kvöldvaka, heldur af því að hópur af kappsömum strákum er sjaldan fýsilegur félagsskapur ef maður er eina stelpan – burtséð frá því hversu margar höfuðborgir maður þekkir.*

Mig langaði hinsvegar að taka þátt í Morfís. Ég hafði þó engin áform um að fara í forprófið enda sama upp á teningnum þar og í Gettu Betur, þar voru bara strákar fyrir. Tveir vinir mínir sem voru í Morfíshópnum hvöttu mig til að taka þátt en ég baðst undan því enda lítið fyrir höfnun og nógu góð í líkindareikningi til að sjá að dæmið myndi seint ganga upp mér í hag. Lukkulega stóðu þeir meira með mér en ég sjálf og bókstaflega drógu mig í prufurnar. Í stuttu máli urðu þeir svo báðir liðsfélagar mínir í ræðukeppninni.

Því miður eru ekki allar stelpur svo lánsamar að eiga svona freka og áræðna vini og því miður hafa þær oft ekki eins mikla trú á sér og þær mega. Það er auk þess alltaf erfitt að trúa því að hægt sé að feta nýja og óþekkta leið hafi maður engar fyrirmyndir, hafi maður aldrei séð aðra komast á leiðarenda.

Kynjakvóti er ekki til að troða ófærum stelpum í stöður sem þær ráða ekki við á kostnað geðveikt klárra stráka. Kynjakvótar eru til að koma fullkomlega frambærilegum stelpum á mið sem þær eru ragar við að róa á af því að þær hafa ekki fengið sjókort og áttavita. Að fá þær í áhöfn er hreinn gróði fyrir strákana því þær koma með ný veiðarfæri um borð!

Þetta ár vann MR Morfís í fyrsta skipti í, að ég held 18 ár, þá eini skólinn með jafnt kynjahlutfall. Það tapaði enginn á þessu rétt eins og að enginn hefur eða mun nokkurn tímann tapa á jafnrétti.

Þátttaka mín í Morfís styrkti mig og gaf mér aukið sjálftraust til að kýla á hlutina og halda áfram að fara út fyrir kynjuð norm. Ég sé því ekkert því til fyrirstöðu að brjóta upp hefðir og venjur í menntaskólakeppnum og athuga hvort það leiði eitthvað betra af sér því alsannað er að höfum við einhvern tíman tækifæri til að gera tilraunir og mistakast hrapalega og komast upp með það, þá er það í menntaskóla. Hver veit nema kynjakvóti í menntaskólum geri það að verkum að þeir verða óþarfir utan þeirra.

Við þá stráka sem hafa áhyggjur af kynjakvóta af því að þeir óttast að verið sé að vega að þeim segi ég: Ef þú ert fáránlega góður og fær þá mun ekkert stoppa þig. Kynjakvóti er ekki vopn gegn þér, heldur aðferð til að búa til besta og fjölbreyttasta teymið.

Við þá stráka sem hafa áhyggjur af kynjakvóta af því að stelpur gætu verið uppnefndar segi ég: Eftirlátið okkur þær áhyggjur. Það er miklu verra að fá ekki tækifæri til að láta ljós sitt skína en að vera kölluð kvótastelpa af óöruggum rökþrota strákum.

Við þær stelpur sem hafa áhyggjur af því að komast bara áfram vegna kyns síns en ekki verðleika segi ég: Sleppið því. Þið munið alltaf þurfa að sanna ykkur tvöfalt á við strákana og hafa meira fyrir hlutunum meðan ójafnræðis gætir. Allir ykkar sigrar eru verðskuldaðir.

Þið hin: Bakið bananabrauð, horfið á fólk internetsins taka kaneláskorun og undirbúið ykkur undir næstu orrustu til jafnréttis.

*Sú mynd sem ég dreg hér upp af strákum í Gettu betur er byggð á sönnum atburðum en vissulega einfölduð í kómískum stíl. Ég hef enga fordóma gagnvart Gettu betur strákum, margir af mínum bestu vinum hafa verið í Gettu betur eða horft á Gettu betur. Ég er hinsvegar mjög opin með fordóma mína gagnvart fólki sem pantar hakk á pizzur og mér finnst að það ætti að hugsa sinn gang.